Trong bối cảnh hoạt động dạy thêm, học thêm tại nhiều địa phương vẫn còn gây nhiều tranh cãi – giữa ranh giới của nhu cầu chính đáng và những biểu hiện tiêu cực, việc UBND tỉnh Bến Tre ban hành Quyết định số 24/2025/QĐ-UBND ngày 17 tháng 4 năm 2025, Quy định về dạy thêm, học thêm là một bước đi cần thiết, thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự chủ động của địa phương trong quản lý giáo dục. Tuy nhiên, để “hướng đi đúng” này thật sự phát huy hiệu quả, điều cần thiết hơn cả là sự đồng thuận từ phía nhà trường, giáo viên, phụ huynh và toàn xã hội.
Một chủ trương cần thiết và kịp thời
Dạy thêm, học thêm là một thực tiễn không mới trong giáo dục Việt Nam. Trong nhiều trường hợp, học thêm là nhu cầu chính đáng của học sinh để củng cố, mở rộng kiến thức. Nhưng khi hoạt động này vượt ra khỏi khuôn khổ tự nguyện, trở thành một vòng xoáy áp lực – nơi giáo viên bị cuốn vào vì thu nhập, học sinh bị ép buộc, còn phụ huynh thì “không thể không cho con học” – thì rõ ràng, đó không còn là giải pháp giáo dục, mà là vấn đề cần quản lý. Quyết định của UBND tỉnh Bến Tre không cấm tuyệt đối dạy thêm, học thêm – điều từng gây ra tranh cãi ở nhiều nơi – mà thay vào đó, quy định rõ ràng phạm vi, điều kiện, trách nhiệm quản lý và cơ chế giám sát. Sự khác biệt nằm ở chỗ: tỉnh không phủ nhận nhu cầu học thêm, nhưng khẳng định rằng nhu cầu ấy phải được tổ chức trong khuôn khổ pháp lý, có đạo đức và công khai minh bạch. Đây là cách tiếp cận thực tế và linh hoạt, hoàn toàn phù hợp với tình hình giáo dục hiện nay.
Những điểm mới thể hiện quyết tâm chấn chỉnh
Điểm sáng đáng chú ý của quyết định này chính là việc xác định rõ trách nhiệm từng cấp – từ Sở Giáo dục và Đào tạo, UBND các cấp, cho đến hiệu trưởng, giáo viên, các cơ sở tổ chức dạy thêm. Quy định yêu cầu công khai số điện thoại, hộp thư tiếp nhận phản ánh; thường xuyên kiểm tra, thanh tra hoạt động dạy thêm; và xử lý nghiêm các sai phạm. Bên cạnh đó, cơ chế tài chính cũng được chú trọng quản lý – đảm bảo việc thu, chi học thêm minh bạch, không phát sinh tiêu cực hay lạm thu. Việc gắn vai trò tuyên truyền cho các cơ quan báo chí địa phương như Đài Phát thanh – Truyền hình, Báo Đồng Khởi, cũng là một cách làm thông minh để đưa chính sách đến gần hơn với người dân, đồng thời tạo nên một cơ chế giám sát mềm từ cộng đồng.
Khi “quy định” cần được nuôi dưỡng bằng “đồng thuận”
Một chính sách, dù đúng đắn đến đâu, cũng khó thành công nếu thiếu sự đồng thuận. Trong trường hợp dạy thêm, học thêm, sự đồng thuận ấy không chỉ đến từ các cấp quản lý, mà còn phải đến từ chính những người trong cuộc: giáo viên, phụ huynh, học sinh. Giáo viên cần hiểu rằng, việc dạy thêm không thể là công cụ để bù đắp thu nhập hoặc phân biệt đối xử giữa học sinh học thêm và không học thêm. Ngược lại, phụ huynh cũng cần được thuyết phục rằng: chất lượng giáo dục chính khóa, nếu được nâng lên đúng mức, thì học thêm không còn là nhu cầu bắt buộc. Và học sinh, những người cuối cùng hưởng (hay gánh) hậu quả từ hoạt động này, cần được bảo vệ khỏi tình trạng học hành quá tải, thiếu thời gian nghỉ ngơi, phát triển kỹ năng sống và tâm lý lành mạnh.
Chính quyền có thể đưa ra các quy định, nhưng người dân – đặc biệt là phụ huynh – mới là người quyết định “cầu” của học thêm có tồn tại hay không. Sẽ rất khó nếu phụ huynh vẫn âm thầm thúc ép con em đi học thêm, như một cách “chạy đua vũ trang” học tập. Sự đồng thuận không chỉ đến từ thái độ tuân thủ, mà còn đến từ sự hiểu đúng, tin tưởng và cùng chung mục tiêu vì một nền giáo dục công bằng, phát triển toàn diện.
Thực thi là giai đoạn quan trọng nhất
Một vấn đề luôn đặt ra với mọi chính sách là việc thực thi. Khi đi vào thực tiễn, các quy định nếu không được thực hiện nghiêm túc, sẽ dễ bị “mềm hóa” theo kiểu hình thức, đối phó. Để Quyết định của UBND tỉnh Bến Tre thực sự phát huy hiệu quả, cần sự kiên trì trong triển khai, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp và sự trung thực từ đội ngũ thực hiện. Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương cần chủ động kiểm tra, thanh tra, xử lý sai phạm một cách minh bạch, công bằng. Đồng thời, cũng cần linh hoạt lắng nghe phản hồi từ cơ sở để điều chỉnh quy định nếu có bất cập. Một chính sách giáo dục, nếu cứng nhắc, dễ rơi vào hình thức. Nhưng nếu mềm yếu, dễ bị lạm dụng.
Gợi mở từ một chủ trương địa phương
Quy định về dạy thêm, học thêm của tỉnh Bến Tre là một mô hình đáng tham khảo cho các địa phương khác. Thay vì đi theo lối mòn “cấm là xong”, Bến Tre chủ động đưa ra khung quản lý cụ thể, dựa trên thực tế, kết hợp giữa quản lý hành chính và cơ chế giám sát cộng đồng. Quan trọng hơn, đây là cách làm thể hiện rõ cam kết của chính quyền địa phương với giáo dục, đồng thời khuyến khích sự tham gia của toàn xã hội.
Việc ban hành quy định về dạy thêm, học thêm tại Bến Tre là một tín hiệu tích cực cho thấy giáo dục đang được đặt trong tầm nhìn quản lý hiện đại, thực tế và nhân văn hơn. Đây là một hướng đi đúng, nhưng để đi đến đích – nơi học sinh học tập lành mạnh, giáo viên dạy học đúng tâm, phụ huynh an tâm – thì cần lắm sự đồng thuận, thấu hiểu và trách nhiệm từ tất cả các bên liên quan. Chỉ khi đó, dạy thêm – học thêm mới thực sự quay về đúng bản chất: là sự hỗ trợ cho giáo dục chính khóa, chứ không phải là một “nền giáo dục song song” tạo ra những hệ lụy không mong muốn. Và chỉ khi đó, những quyết sách đúng mới thực sự chạm đến trái tim người dân, biến chủ trương thành hành động, và hành động thành niềm tin.
Nguyễn Phong – Huỳnh Mạnh
