Hữu Công – Nguyễn Phong,
Trong kỷ nguyên hội nhập và chuyển đổi số, quan hệ đối tác chiến lược giữa đại học và doanh nghiệp trở thành xu thế tất yếu. Không chỉ đào tạo tri thức, trường đại học còn “đồng kiến tạo” cùng doanh nghiệp, giúp sinh viên tiếp cận thực tiễn nghề nghiệp ngay từ giảng đường, tạo bệ phóng cho nguồn nhân lực chất lượng cao.
Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại phiên thảo luận ở tổ về dự án Luật Nhà giáo.
Khởi đầu cho một xu thế tất yếu
Trong kỷ nguyên hội nhập và chuyển đổi số, nguồn nhân lực chất lượng cao được xem là “chìa khóa vàng” để nâng tầm sức cạnh tranh của quốc gia. Nhưng nguồn nhân lực ấy không thể chỉ được hình thành trong môi trường giảng đường khép kín, mà cần đến sự cộng hưởng từ thực tiễn sản xuất – kinh doanh. Chính vì vậy, quan hệ đối tác chiến lược giữa trường đại học và doanh nghiệp đang nổi lên như một giải pháp mang tính đột phá, giúp gắn kết đào tạo với nhu cầu xã hội, đồng thời rút ngắn khoảng cách từ giảng đường đến thị trường lao động.
Hợp tác doanh nghiệp của TT Hoạt động sinh viên và Quan hệ doanh nghiệp – Trường Đại học Bình Dương
Nếu trước đây, vai trò của trường đại học chủ yếu được hiểu là “truyền thụ tri thức”, thì nay, trường đại học phải trở thành người đồng kiến tạo cùng doanh nghiệp trong quá trình đào tạo nguồn nhân lực. Ở chiều ngược lại, doanh nghiệp không chỉ dừng lại ở việc tuyển dụng, mà cần tham gia ngay từ khâu thiết kế chương trình học, hướng dẫn sinh viên thực tập, đến đồng hành trong nghiên cứu – phát triển.
Chuyển dịch từ “dạy cái mình có” sang “đào tạo cái xã hội cần”
Một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là tình trạng “lệch pha” giữa đào tạo và sử dụng lao động. Nhiều báo cáo chỉ ra rằng, không ít sinh viên tốt nghiệp vẫn phải đào tạo lại khi vào làm việc, hoặc thiếu các kỹ năng mềm cần thiết. Đây không chỉ là lãng phí nguồn lực mà còn làm giảm năng suất lao động của nền kinh tế.
Để khắc phục, mô hình hợp tác chiến lược đại học – doanh nghiệp đã được thúc đẩy mạnh mẽ. Tại Việt Nam, nhiều trường đại học đã mở ra “hành lang kép”: vừa giảng dạy kiến thức hàn lâm, vừa mời chuyên gia doanh nghiệp tham gia giảng dạy, tổ chức seminar thực tế, đồng thời thiết lập hệ thống thực tập, thực tế nghề nghiệp bắt buộc.Trong các ngành công nghệ thông tin, logistics, tài chính – ngân hàng, kỹ thuật công trình, sự tham gia trực tiếp của doanh nghiệp vào chương trình đào tạo giúp sinh viên không chỉ nắm kiến thức nền tảng mà còn làm quen với quy trình, công nghệ, chuẩn mực nghề nghiệp quốc tế. Như vậy, việc đào tạo không còn dừng ở “cái nhà trường có”, mà hướng tới “cái xã hội cần”.
Doanh nghiệp – “phòng thí nghiệm thực tế” của sinh viên
Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, doanh nghiệp cần nguồn nhân lực “vào việc được ngay”, thành thạo kỹ năng và hiểu văn hóa doanh nghiệp. Ngược lại, sinh viên cũng mong muốn có cơ hội tiếp xúc sớm với môi trường làm việc chuyên nghiệp để định hình lộ trình nghề nghiệp rõ ràng. Chính tại điểm giao nhau này, trường đại học và doanh nghiệp tìm thấy lợi ích chung. Doanh nghiệp trở thành “phòng thí nghiệm thực tế” để sinh viên áp dụng kiến thức vào công việc, từ đó kiểm chứng và củng cố năng lực bản thân. Ở chiều ngược lại, sinh viên thực tập chính là “ứng viên tiềm năng” để doanh nghiệp lựa chọn, tiết kiệm chi phí tuyển dụng.
Sinh viện trong giờ thực hành trong hòng thí nghiệm
Mô hình “Co-op Education” – vừa học vừa làm, vốn đã phổ biến ở nhiều quốc gia phát triển, nay đang được triển khai thí điểm tại một số đại học Việt Nam. Theo đó, sinh viên sẽ có những kỳ học dành riêng cho thực tập tại doanh nghiệp, được trả lương theo năng lực, và được đánh giá như một nhân viên thực thụ. Đây là cách tiếp cận hiện đại, biến doanh nghiệp thành nơi “huấn luyện tại chỗ” cho nguồn nhân lực tương lai.
Đồng kiến tạo chương trình đào tạo – xu thế mới của giáo dục đại học
Một điểm nhấn quan trọng trong quan hệ đối tác chiến lược đại học – doanh nghiệp chính là việc đồng kiến tạo chương trình đào tạo. Không ít doanh nghiệp hiện nay đã trực tiếp ngồi vào “ban soạn thảo chương trình” cùng với trường, đặc biệt ở các ngành mang tính ứng dụng cao như quản trị kinh doanh, công nghệ thông tin, kỹ thuật ô tô, logistics hay y tế.
Việc doanh nghiệp tham gia thiết kế chương trình giúp đảm bảo các học phần cập nhật xu thế mới nhất: từ trí tuệ nhân tạo (AI), chuyển đổi số, đến quản trị ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị). Qua đó, sinh viên vừa học kiến thức cơ bản, vừa được trang bị các kỹ năng đáp ứng ngay với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường lao động.Không chỉ vậy, một số trường còn xây dựng học phần doanh nghiệp tài trợ – nơi chuyên gia doanh nghiệp trực tiếp giảng dạy, đưa ra tình huống thực tế và yêu cầu sinh viên giải quyết. Đây là sự kết hợp độc đáo giữa “tri thức hàn lâm” và “trí tuệ thực tiễn”, tạo ra những sản phẩm đào tạo mang tính linh hoạt cao.
Lợi ích song hành: Nhà trường – Doanh nghiệp – Sinh viên – Xã hội
Quan hệ đối tác chiến lược không chỉ mang lại lợi ích riêng rẽ, mà còn tạo ra một hệ sinh thái cộng hưởng: Đối với trường đại học, nâng cao uy tín, khẳng định thương hiệu đào tạo gắn với thực tiễn, đồng thời mở rộng mạng lưới đối tác trong và ngoài nước; Đối với doanh nghiệp, tiết kiệm chi phí tuyển dụng, dễ dàng tiếp cận nhân lực trẻ, được tham gia định hình chất lượng nguồn nhân lực tương lai; Đối với sinh viên, có cơ hội trải nghiệm, định hướng nghề nghiệp rõ ràng, gia tăng cơ hội việc làm ngay sau khi tốt nghiệp; Đối với xã hội, nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ thúc đẩy tăng trưởng bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nói cách khác, đây là mô hình “4 bên cùng thắng” – một hệ sinh thái đào tạo – sử dụng nhân lực bền chặt.
Hợp tác chiến lược – Bệ phóng cho tương lai
Trong bối cảnh “kỷ nguyên vươn mình”, khi tri thức, công nghệ và thị trường biến đổi từng ngày, quan hệ đối tác chiến lược giữa đại học và doanh nghiệp không còn là sự lựa chọn, mà là đòi hỏi tất yếu. Đây là con đường ngắn nhất để đưa sinh viên đến với thị trường lao động, đồng thời khẳng định vị thế của trường đại học như trung tâm đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Một đại học biết “bắt tay” cùng doanh nghiệp sẽ không chỉ tạo ra những thế hệ sinh viên giỏi chuyên môn, mà còn dám khát vọng, dám sáng tạo và dám hội nhập. Và ngược lại, doanh nghiệp sẵn sàng đồng hành cùng đại học sẽ không chỉ có lợi ích tuyển dụng, mà còn góp phần bồi đắp cho nền kinh tế một lực lượng lao động trẻ trung, năng động và giàu trách nhiệm xã hội.
Thực tập tại Công ty Cổ phần Hà Mỵ của sinh viên ngành QTKD, Trường Đại học Bình Dương
Quan hệ ấy, nếu được nuôi dưỡng bền vững, sẽ trở thành bệ phóng vững chắc cho tương lai – nơi tri thức hàn lâm và thực tiễn sản xuất hòa quyện, tạo nên động lực phát triển mới cho đất nước.
